Nakon akcije Tužilaštva BiH u kojoj je uhapšeno deset osoba, većinom odgovornih osoba na privatnim univerzitetima u BiH zbog izdavanja lažnih diploma, a o čemu je istraga Tužilaštva BiH trajala i nekoliko godina, bačena je mrlja na cjelokupno visoko obrazovanje u BiH.
“U okviru aktivnosti privedeno je više uposlenika i visokih zvaničnika univerzitetskih i fakultetskih ustanova u BiH. U okviru pretresa zaplijenjena je i veća količina novca koji potiče iz nezakonitih aktivnosti, a u skladu sa naredbom Suda BiH vrši se oduzimanje obimne dokumentacije i predmeta u većem broju ustanova”, naveli su iz Tužilaštva BiH.
Rješavanje problema nepriznavanja diploma iz BiH u Hrvatskoj i Sloveniji s kojim se suočavaju studenti, moglo bi dodatno biti otežano zbog novonastale situacije. Nakon ove akcije postoji strah da bi lista zemalja koja diplomirane studente iz BiH na određeni provjerava i stopira im priznavanje diploma mogla biti sve veća.
Akcijom Tužilaštva BiH obuhvaćeno je nekoliko univerziteta i visokoškolskih ustanova, a pregledom liste Agencije za razvoj visokog obrazovanja i osiguranje kvalitete u BiH evidentno je da je riječ o akreditiranim ustanovama. Neke su akreditacije dobile u vrijeme pandemije koronavirusa tokom 2020. godine kada je bio otežan rad institucija, a nastava se izvodila u online formatu što otvara nove sumnje.
Rektor Univerziteta u Sarajevu Rifat Škrijelj u nedavnoj reakciji na probleme sa priznavanjem diploma iz BiH, kao jedan od uzroka naveo je i „olako davanje akreditacija“ pojedinim privatnim univerzitetima. Iako tada nije precizirao na koje privatne ustanove misli, akcija Tužilaštva BiH dala je odgovor.
No, ono što jeste problem su i komisije koje su davale akreditacije nekim privatnim univerzitetima. Vrlo često među njima su i profesori sa javnih univerziteta. Pod istragom Tužilaštva BiH su Evropski univerzitet Brčko. Komisiju za akreditaciju činili su Džemal Najetović, Lazo Roljuć, Sabahudin Hadžijalić, Branko Rafajac, Dragana Bizić-Filipović.
Visoka škola za primijenjene i pravne nauke „Prometej“ upisana je u Državni registar akreditovanih visokoškolskih ustanova 2016. godine. Akreditacija važi pet godina. U julu 2021. ova ustanova je reakreditovana.
Univerzitet modernih znanosti – CKM Mostar također je predmet istrage, a Komisiju su činili Selma Čorbo, Davor Alagić, Ferdo Bašić, Božo Vukoja, Ljubica Janjetović. Preporuka za akreditaciju je iz februara 2020. godine.
Također, lažne diplome izdavane su studentima Nezavisnog univerziteta Banja Luka, a Komisiju za reviziju kvaliteta i preporuku za akreditaciju činili su: Marko Đogo, Boško Borojević, Nevenka Maher, Mirza Oruč. U avgustu 2021. ovaj univerzitet upisan je u Državni registar akreditovanih visokoškolskih ustanova.
Za istražitelje je sporan i Univerzitet za poslovne studije Banja Luka, a Komisiju su činili Zdravko Todorović, Branko Rakita, Božo Vukoja i Leila Hairlahović. Preporuka za akreditaciju izdata je u novembru 2020. godine.
Predmet istrage je i Internacionalni univerzitet Travnik koji je 2020. godine akreditiran, a Komisiju su činili Edin Berberović, Ivo Čolak, Ivan Balta, Venera Simonović, Dajana Đurašinović.
Kada je riječ o predsjednicima Komisija koji su ocjenjivali privatne univerzitete većinom su to profesori sa javnih univerziteta. Detaljnu listu svih akreditiranih ustanova, članove Komisije i izvještaje možete pronaći na stranici Agencije za razvoj visokog obrazovanja i osiguranja kvalitete BiH.
Slučaj Američki univerzitet
Kada je u martu 2020. godine Američki univerzitet u BiH naprasno obustavio izvođenje nastave za studente, počelo se odmotovati klupko sprege politike, korupcije i interesnih veza.
Iz Kantonalne inspekcije TK istakli su da Ministarstvo obrazovanja TK koje i izdaje dozvole za rad nikada nije provelo nadzor nad radom Američkog univerziteta u BiH. Ono što je još I veći problem je što je ovaj univerzitet u Sarajevu upisao stotine studenata iako nikada nije imao dozvolu za rad na području Kantona Sarajevo. Istraga u ovom slučaju traje već tri godine, a vodi se u tri različita tužilaštva. Tužilaštvo BiH još uvijek nije okončalo istragu u ovom predmetu, s obzirom da istraga se vodi u više pravaca. Osnivač ovog univerziteta je Denis Prcić.
S obzirom da je BiH zemlja u statusu kandidata za članstvo u Evropskoj uniji, pred institucijama BiH je težak zadatak. Veliku odgovornost imaju i resorna ministarstva u kantonima u FBiH i Rs-u koja bi trebala inicirati promjene zakona o visokom obrazovanju, te izvršiti kontrolu i reviziju svih visokoškolskih ustanova u BiH, ali i pooštriti kriterije za osnivanje novih univerziteta.
Ukoliko se nastavi devalvacija visokog obrazovanja, univerziteti u BiH uskoro neće imati studenata, a oni koji budu imali mogućnost školovanje će nastaviti van BiH.
