Ruski gimnastičar Ivan Kuliak suočen je s disciplinskim postupkom od strane Međunarodne gimnastičke federacije (FIG) zbog isticanja slova “Z” na svom sportskom dresu dok je na postolju prilikom dodjele medalja stajao pored Ilije Kovtuna iz Ukrajine, koji je osvojio zlato u Kataru. Brojna su pitanja šta taj simbol znači?
U Rusiji se na “Z” gleda kao na nepokolebljivi proratni simbol invazije predsjednika Putina na Ukrajinu. Ruski političari su ga nosili, može se vidjeti na automobilima, kombijima i reklamnim vozilima – kao i na autobuskim stajalištima. Čak su ga i u Beogradu koristili na proruskim demonstracijama. Fotografije su naširoko dijeljene na društvenim mrežama.
Dok je slovo “Z” u ruskoj ćirilici napisano drugačije – i izgleda kao broj 3 – većina Rusa prepoznaje latinična slova. Emily Ferris iz Royal United Services Institute (RUSI) za Rusiju i Euroaziju, kaže da je “Z” moćan i lako prepoznatljiv simbol.
– Često s propagandom najjednostavnije stvari se najbrže uhvate. Izgleda prilično zastrašujuće i prilično oštro. Iz estetske perspektive, to je vrlo moćan simbol – rekla je ona, piše BBC.
Bilo je potrebno manje od dvije sedmice da se upotreba slova “Z” proširi među onima koji podržavaju invaziju predsjednika Putina.
Postoji nekoliko teorija o tome što zapravo znači simbol “Z”. Prvi put je privukao pažnju na društvenim mrežama nakon što su ruski tenkovi na kojima je bilo slovo “Z” uočeni na putu za Ukrajinu.
U početku se mislilo da je “Z” zapravo broj “2” – koji predstavlja 22. februar (22.2.2022.). To je bio dan kada je Rusija ratificirala sporazum o “prijateljstvu, saradnji i međusobnoj pomoći” sa samoproglašenim otcijepljenim regijama na istoku Ukrajine – Donjeckom i Luganskom.
Međutim, sada se vjeruje da je simbol jednostavno način na koji ruska vojska može identificirati svoje snage.
Prošle sedmice, gledateljima informativnog programa na ruskom državnom kanalu rečeno je da je “Z” uobičajena oznaka na ruskoj vojnoj opremi. Pravoslavna kršćanska pro-Putinova web stranica Tsargrad rekla je čitateljima da jednostavnim označavanjem se može “izbjeći prijateljska vatra” i da se ne “pomiješa s nečim drugim”.
Veteran ruskih specijalnih snaga Sergej Kuvikin rekao je za internet stranicu ruskog magazina Life da različiti simboli označavaju različite vojne jedinice.
– Koriste se ovakvi simboli – “Z” u kvadratu, “Z” u krugu, “Z” sa zvijezdom ili jednostavno “Z” samostalno.
Rekao je da su oznake pomogle da se osigura da trupe, koje možda nisu u kontaktu s drugim vojnicima, budu tamo gdje trebaju biti.
Širenje “Z” u Rusiji nije se samo desilo zbog spontanosti društvenih medija, upozorava Aglaya Snetkov iz University College London (UCL).
Aglaya Snetkov kaže da se simbol ne smije smatrati fašističkim.
– To je također gurao i promovirao režim – rekla je.
– Postoji mnogo pokušaja na društvenim mrežama u obliku internetskih fenomena koji pretvaraju ‘Z’ u svastiku, ali to čine ljudi koji se žele suprotstaviti režimu – rekla je Snetkov.
A pojavljuju se i drugi simboli. Na primjer, slovo “V”, kojeg također nema na ćirilici, pojavljuje se u objavama na službenom Instagram profilu ruskog ministarstva odbrane, zajedno sa slikama gdje je slovo “Z”.
Postoje pisani natpisi. “Za PatsanoV” na primjer, što znači “za momke” – dok drugo kaže “Sila V pravde”, što se može prevesti kao “snaga u istini”.
Jedna teorija je da bi dva latinska slova mogla značiti “vostok”, što znači istok, i “zapad”, što znači zapad. Ali, na društvenim mrežama također se sugerira da ukrajinska vojska vjeruje da se “Z” odnosi na ruske “istočne snage” – a “V” na “pomorsku pješadiju”.
