Iz jednog pisma upućenog bosanskom valiji saznajemo da je 1815. godine u Tuzli harala kuga te se i zbog toga tuzlanski kapetan Mahmud-beg Tuzlić povukao u jedno selo i time se ispričava što ne može izvršiti jedan vezirov nalog. To selo bilo je Poljice (Lukavac). Upravo u to vrijeme u Poljicu, nadomak Stare drvene džamije, gradi se i uređuje put te se na taj put postavlja kaldrma. Danas taj lokalitet i mahala nosi ime Kaldrma.
Put je duboko usječen u jednom usponu i vodi od Stare džamije prema centru Poljica, nekadašnjim HANOVIMA. Upravo na vrhu tog uspona/puta pod imenom Kaldrma, nalazi se jedan plato koji danas nosi naziv Bubanj! Bitno je napomenuti da je upravo Tuzla-kapetan opjevan u više pjesama i da se u pjesmama posebno spominje bubanj-“bubal bubanj Tuzle-kapetana…”
Zapravo, vojnici tuzlanskog kapetana su svakodnevno i naporno radili na probijanju puta i postavljanju kaldrme. Ritam bubnja na tom platou, označavao je kraj radnoga dana i početak večere koju su spravljali mještani. Također, završetak dnevnih radova označavao se upravo bubnjem, te su se tu okupljali mještani da obilježe taj veliki uspjeh uz vojnu muziku, bubanj. Tako je cijeli lokalitet dobio ime; i danas je poznat pod imenom Bubanj.
Pored toga, uređuju se obale rijeke Ugar i obale potočića Suharak također neposredno pored Stare džamije koju je kapetan Mahmud paša i sagradio 1804/5. godine. Istovremeno, tada pada i prva obnova Stare džamije u obližnjem Priluku koja je tada imala 80 godina.
Mišljenja smo da se Mahmud-paša povukao u selo Poljice. Povukao je vojsku iz Tuzle zbog razorne kuge koja ja tada harala, i pored redovnih vježbi zapovijedio je vojnicima i navedene radove. Dvije godine ranije, odnosno 1813. godine, vojnici tuzlanske kapetanije vodili su težak rat u Srbiji u kojem su izvojevali pobjedu. Možemo kazati da je Mahmud paši, tada, pridodat i časni naziv “Gazi” jer je sultan posebnim dekretom koji je pročitan u svim džamijama Osmanskog carstva pohvalio “Bošnjake, junake na glasu”. (Upravo tada (1814.) u carski has Priluk doseljava se i moj predak Mehmed Užičanin Strašni; koji se, kao visoki zapovjednik užičke tvrđave, rame uz rame, borio sa Mahmud pašom Tuzlićem i s kojim je kasnije bio prisan prijatelj).
Stare Džamije u Priluku i Poljicu naslanjaju se na vojne tradicije. Uostalom, to je potvrdio i Adem hodža Žabić prevodeći tarih sa natpisom: “Pri gradnji džamije u Poljicu sudjelovao je odred vojske”. Vojskom je, kao što se zna, ZAPOVIJEDAO KAPETAN! Važan podatak za ovo istraživanje saznao sam od moje majke rahmetli hadži-hanume Fatime Strašević (rođene Gosić iz Poljica). Naime, prije izgradnje jezerske akumulacije Modrac, u blizini Poljica, idući prema Spreči, dakle u pravcu prema Tuzli, nalazile su se prostrane njive koje je narod nazivao imenom karaula! (karaule).
Prema podacima koje nam je sačuvao Osman Kasumović Bilježnik možemo ustanoviti da su na tom lokalitetu (današnjem Poljicu Centar- bili sljedeći hanovi: han Hasana Omića, han Nakića, han Ibrahim-age Arnauta iz Tuzle koje je kasnije u zakup dao Uščupliji koji je bio rodom iz Vareša. Pored hana Uščuplije postojao je veliki hambar za žitarice u kojeg je sipana obavezne destina (u narodu poznata kao carska obaveza; Poljice je imalo status carskog hasa). Također postojali su hanovi Suljage Muftića kojeg je kasnije kupio Hadžibeg Zaimović iz Puračića, te i han Ibrahima Aganovića koji je pored hana imao i mlin na Spreči. U blizini hanova nalazili su se štale te obori za konje i stoku.
U blizini hanova, današnjeg centra Poljica, idući prema Lukavcu gdje se na raskrsnici danas odvajaju putevi za Lukavac i Banoviće (danas je to lokacija poznata pod imenom “Kod Murge”) u osmanska vremena nalazila se bogata stočna pijaca. Taj lokalitet se nazivao Kahve. Hanovi su bili važno putno čvorište iz kojeg su vodili putevi od Tuzle prema unutrašnjosti Bosne. Danas je to Poljice Centar.
/dr. sc. Suadin Strašević/.
BIBLIOGRAFIJA I BILJEŠKE: -Kreševljaković Hamdija, Kapetanije u Bosni i Hercegovini, drugo izdanje „Svjetlost“, OOUR Izdavačka djelatnost, Sarajevo 1980. -Rukopis Osmana Kasumovića Bilježnika (fragmenti). -Lokalitet „Bubnja“ obišao sam 11. juna 2017. godine sa rahmetli Ešefom Mukanovićem iz Poljica, op. aut. -Podatak o Karaulama na Sprečkom polju, saznao sam u junu 2017. godine od moje majke rahmetli hadži hanume Fatime. Karaula je turska riječ koja označava stražaru; može biti i kula sa stalnom vojnom posadom. Također označava stražarsko ili čuvarsko mjesto na važnim putevima ili granicama. Očigledno, pored toga što je ovaj kraj bio regrutacioni i logistički centar tuzlanske kapetanije, po svemu sudeći, ovdje se nalazila i jedna od važnijih karaula tuzlanske kapetanije sa stalnom vojnom posadom. Osnovni zadatak kapetanija, u vrijeme njihovog osnivanja, i bio je zaštita granica, i važnih puteva koji su vodili u unutrašnjost. op. aut.
